Lão hóa miễn dịch ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn như thế nào

Theo tuổi tác, hệ thống miễn dịch của con người trở nên kém hiệu quả hơn trong việc đối phó với các bệnh nhiễm trùng và kém phản ứng với việc tiêm chủng. Đồng thời, hệ thống miễn dịch ảnh hưởng đến sức khoẻ và ngừa lão hóa có liên quan đến tình trạng viêm mãn tính, làm tăng nguy cơ mắc hầu hết các bệnh liên quan đến tuổi già.

Lão hóa miễn dịch được thể hiện ở khuôn mặt

Khả năng miễn dịch của con người không chỉ suy yếu khi lớn tuổi mà nó cũng trở nên mất cân bằng. Điều này ảnh hưởng đến hai nhánh của hệ thống miễn dịch – miễn dịch “bẩm sinh” và miễn dịch “thích ứng” – trong một mô hình kép của “sự phát triển miễn dịch”.

Khả năng miễn dịch “bẩm sinh” là tuyến phòng thủ đầu tiên của chúng ta chống lại nhiễm trùng, nếu cơ thể không giải quyết được thì sẻ gây ra viêm mãn tính toàn thân.

Khả năng miễn dịch “thích ứng” chịu trách nhiệm ghi nhớ và tấn công các mầm bệnh cụ thể, dần dần cũng mất khả năng bảo vệ chống lại vi rút, vi khuẩn và nấm. Viêm mãn tính mức độ thấp có liên quan đến hầu hết các bệnh khi đến tuổi già, bao gồm bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch, ung thư, sa sút trí tuệ và viêm khớp.

Trong khi đó, việc mất khả năng miễn dịch thích ứng không chỉ khiến con người dễ bị nhiễm trùng hơn; nó cũng có thể kích hoạt lại các mầm bệnh không hoạt động đã bị triệt tiêu trước đó. Ngoài ra, khả năng miễn dịch thích ứng của người lớn tuổi yếu hơn có nghĩa là cơ thể của họ phản ứng kém hơn với các loại vắc xin, chẳng hạn như tiêm phòng cúm hàng năm.

Lão hóa và khả năng miễn dịch bẩm sinh

Các nhà nghiên cứu gọi tình trạng viêm dai dẳng mức độ thấp có liên quan đến tuổi già là “viêm”. Các tác giả của một nghiên cứu trên tạp chí Frontiers in Immunology giải thích: “Mặc dù viêm là một phần của phản ứng bình thường để chữa bệnh và rất cần thiết trong việc giữ chúng ta an toàn khỏi nhiễm trùng do vi khuẩn và vi rút cũng như các tác nhân môi trường độc hại, nhưng không phải tất cả tình trạng viêm đều tốt. Khi tình trạng viêm kéo dài, nó có thể trở nên tổn thương và hủy hoại”.

Sau khi bị nhiễm trùng hoặc chấn thương ban đầu, hệ thống miễn dịch của những người trẻ tuổi chuyển sang phản ứng chống viêm. Điều này dường như không xảy ra hiệu quả ở người lớn tuổi do sự tích tụ của các tế bào miễn dịch đã già.

Các nhà khoa học đã liên kết mức độ cao của interleukin 6 (IL-6) và TNF-alpha với tình trạng khuyết tật và tử vong ở người lớn tuổi. Chúng có mối liên hệ đặc biệt chặt chẽ với bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch, bệnh thoái hóa thần kinh và ung thư.

Khi số lượng tế bào tiền viêm tăng lên, có sự gia tăng số lượng tế bào miễn dịch gọi là đại thực bào M1 (tiền viêm nhiều hơn) và giảm số lượng đại thực bào M2 (điều hòa miễn dịch nhiều hơn). Những thay đổi về tần số của tế bào M1 và M2 này dường như có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển các mảng xơ vữa bao gồm chất béo và mảnh vụn, gây tắc nghẽn động mạch do xơ vữa động mạch.

Lão hóa và miễn dịch thích ứng

Thông qua miễn dịch thích ứng, hệ thống miễn dịch học cách nhận biết và vô hiệu hóa các mầm bệnh cụ thể.

Một loại tế bào miễn dịch được gọi là tế bào T đóng một vai trò quan trọng trong miễn dịch thích ứng. Trong quá trình nhiễm trùng, các tế bào T học cách nhận ra tác nhân gây bệnh cụ thể có liên quan, sau đó chúng biệt hóa thành các tế bào chuyên biệt để gắn kết các phản ứng miễn dịch trong tương lai chống lại cùng một mầm bệnh.

Tổng số tế bào T không đổi trong suốt cuộc đời của chúng ta, nhưng nhóm các tế bào chưa biệt hóa dần dần thu hẹp lại theo năm tháng, khi ngày càng có nhiều tế bào tham gia giải quyết các bệnh nhiễm trùng cụ thể.

Kết quả là, cơ thể của người lớn tuổi trở nên ít có khả năng tạo ra các phản ứng miễn dịch hiệu quả đối với các bệnh nhiễm trùng mới. Vì lý do tương tự, tiêm chủng kích thích phản ứng yếu hơn từ hệ thống miễn dịch lão hóa và do đó ít được bảo vệ hơn. Trớ trêu thay, việc tiêm phòng cúm suốt đời có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin cứ sau mỗi năm trong cuộc đời. Thật vậy, nghiên cứu cho thấy rằng việc chích ngừa cúm lặp đi lặp lại có thể dẫn đến giảm đáp ứng kháng thể.

Người lớn tuổi có khả năng nhiễm virus cytomegalo rất cao, loại vi-rút này rất phổ biến và tồn tại bên trong cơ thể suốt cuộc đời, và nó thường không hoặc tạo ra ít triệu chứng. Tuy nhiên, ở người lớn tuổi, tình trạng nhiễm trùng này có thể làm cạn kiệt dần nguồn miễn dịch của họ, khiến họ dễ mắc các bệnh nhiễm vi rút khác và làm giảm tác dụng của việc chủng ngừa cúm.